Inclusiviteit lijkt een hype te zijn. Maar wat gebeurt er eigenlijk met inclusiviteit? Wanneer ik jou en jouw waarden en jouw wereld omvat, betekent dit dat jouw systeem en mijn systeem meer één worden. Jij maakt deel uit van mijn systeem, en als jij mij omvat, word ik deel van jouw systeem.
Soms worden we geconfronteerd met een situatie waarin een deelnemer niet kan deelnemen. Bijvoorbeeld omdat hij of zij de taal van ons programma niet spreekt. Of omdat de deelnemer niet naar het land mag reizen waar we ons seminar houden. Of omdat we niet mogen handelen met het land van de deelnemer. Of zelfs omdat we de fysieke veiligheid niet kunnen garanderen. Dan moeten we tegen een deelnemer die wil deelnemen zeggen: ‘Nee, het is niet mogelijk’.
Sluiten we die deelnemer dan uit? Sommige mensen zeggen ‘Ja, je sluit uit’. Wij zeggen: ‘Nee, we sluiten niet uit’.
Erkennen rijkt in mijn ogen dieper dan in- of uitsluiten. Wanneer we met een deelnemer spreken, oogcontact maken, en vertellen of delen: ‘Het is nu niet mogelijk’, dan erkennen we de deelnemer en zijn of haar, én onze context.
Wanneer ik jou erken, betekent dit: ‘Jij maakt deel uit van mijn wereld en mijn systeem’. Zelfs als je nu niet bij mag of kunt horen. En wanneer ik een deelnemer erken afkomstig uit een land waarmee mijn land in oorlog is, erken ik impliciet ook beide landen. Je kunt een persoon niet erkennen zonder zijn of haar land te erkennen, inclusief het lot van dat land. Iets erkennen betekent niet dat je het leuk moet vinden.
Voor ons is het zeggen tegen een deelnemer: ‘Je kunt niet naar dat programma komen’, een manier van diep erkennen. Het erkennen van de persoon, de context en het land. En door op deze manier te erkennen, maken ze allemaal deel uit van mijn systeem. Niet alleen de persoon.
Erkennen gaat dieper dan onze wensen en verlangens. Erkennen is het ten diepste accepteren van dat wat is. Wensen, verlangens en hoop zijn meer verbonden met wat niet is. Erkennen maakt het mogelijk om ‘nee’ te zeggen, om grenzen te stellen waar ze kracht toevoegen.
Wat als we het concept van inclusiviteit zouden verschuiven naar het concept van erkenning?
Radicale erkenning?
~Jan Jacob
Andrate, Italy
22 juli 2024