De uitgestrektheid van de steppes van Kazachstan is overweldigend. De stilte, het gefluister van de wind, een afgelegen witte joert, een vrouw of man op een paard die één is met de natuur. In de verte witte bergtoppen. Het enige wat we willen is uit de auto stappen en voor altijd in die leegte blijven.
Het is de dag na het einde van onze driedaagse workshop over potentieel en leidende principes. Honderdtachtig deelnemers uit Russisch sprekende landen zoals Kazachstan, Oekraïne, Rusland, Wit-Rusland en meer. Zakenmensen, consultants en therapeuten samen. Welke dynamieken zouden we tegenkomen?
Hoe bereiden we ons voor om een membraan te creëren voor deze groep? Een membraan als een onzichtbare, flexibele, doorlaatbare en zelfs intelligente huid rondom een groep, team of elk ander sociaal systeem.
We horen van Gulnara Sultan, de organisator van dit evenement, dat er in de WhatsApp-groep waarin alle 180 deelnemers zaten, veel vijandigheid was in de dagen voor de workshop.
En nu, na de workshop, zijn er in diezelfde WhatsApp-groep alleen maar geluiden van dankbaarheid en geweldige samenwerking tussen mensen uit tegengestelde groepen. Alsof grenzen en scheidslijnen in het niets zijn opgelost.
Dees en ik zijn nog meer verbaasd over de sfeer van co-creatie na de eerste dag. Het voelt nog steeds als een wonder dat dit mogelijk was. We denken en voelen allebei dat de kwaliteit van het membraan het geheim is. Maar hoe je zo’n membraan creëert, voelt als een nog groter mysterie.
Laten we dus eens verkennen wat we hebben gedaan. En misschien kun jij iets toevoegen.
Op praktisch niveau:
- Het kostte Dees en mij vier uur om de stoelen in de ruimte in vijf concentrische cirkels te rangschikken. En we zijn zelf deel van de cirkel. Geen podium, geen speciale stoelen, geen speciale ruimte tussen ons en de deelnemers.
- We hebben twee extra kamers gehuurd om voldoende ruimte te hebben voor kleinere groepen om te werken.
- Het kostte ons twee dagen om PowerPoints voor te bereiden, zorgvuldig vertaald naar het Russisch. Deze PowerPoints werden geprojecteerd op drie schermen rond de cirkels, zodat niemand haar of zijn nek hoefde te draaien om te kunnen zien.
- Handsfree microfoons zodat we met onze handen kunnen praten en de geluidskwaliteit goed is.
- Alle hand-outs en verkenningen werden aan het begin van de workshop uitgedeeld. Geen geheimen over onze ingrediënten.
Het doel hiervan is om de deelnemers in staat te stellen volledig eigenaarschap te nemen over hun deelname en leerproces.
Op het niveau van delen:
- We denken in termen van ‘delen’, niet ‘onderwijzen’.
- We zijn bereid kwetsbaar te zijn, bijvoorbeeld door de mogelijkheid te bieden: ‘Wat wil je over ons weten?’
- We verwelkomen elke deelnemer precies zoals hij of zij is, zelfs als dit betekent dat sommigen maar deels aanwezig kunnen zijn, omdat ze met andere zorgen in hun hoofd zitten.
- We bieden verkenningen aan (in plaats van oefeningen). In een groep van twee, bijvoorbeeld, is één de verkenner en de ander de begeleider. Na de eerste ronde wisselen ze.
- We maken openlijk verbinding over grenzen heen. Bijvoorbeeld: ik voer een man-tot-man systemische interventie uit met een Russische eigenaar van een groot bouwbedrijf. Zijn laatste woorden waren: ‘Van Nederland, naar Rusland’, wat bij velen tranen veroorzaakte.
Op het niveau van zijn:
- Dees en ik vragen onszelf als voorbereiding af: ‘Wat willen we zijn voor deze groep?’ Dees’ antwoord kwam meteen en was duidelijk: ‘Enabler’. Jan Jacob: ‘Guide’.
- Eén lot. ‘Aan het einde zitten we mensen allemaal in hetzelfde schuitje’. Jouw lot raakt ook dat van mij. Hoe kunnen we ons verbinden én tegelijkertijd onderscheiden van elkaar?
Voor Dees en mij is dit membraan misschien wel het meest relevante ingrediënt van ons werk. Het maakt deel uit van de voorbereiding en van de workshop zelf. Het membraan mag niet zo strak zijn dat we een gesloten systeem creëren, wat als ‘dogmatisch’ of zelfs sektarisch zou kunnen worden ervaren.
Het membraan mag ook niet zo doorlaatbaar zijn dat onopgeloste dynamieken en conflicten uit de buitenwereld de workshop overheersen of zelfs overnemen, zonder deze spanningen uit te sluiten.
Hierboven gaven we een paar ingrediënten voor dit membraan. Waarschijnlijk zijn er meer. Het voelt nog steeds als een geheim dat ontrafeld moet worden. We voelen dat er nog veel potentieel in membranen schuilt. Niet alleen voor workshops, maar ook voor relaties, families, teams, organisaties en de samenleving.
Hoe creëer jíj membranen?
Wat kun jij aan dit onderwerp toevoegen?
~ Jan Jacob