Dit is het eerste artikel in een serie van zes over de fases van transitie, afwisselend geschreven door Jan Jacob Stam en Dees van de Hoef.
“Hoe zit het eigenlijk met de planning voor volgend jaar?”
“Mmm… ik denk er vaak over, maar er komt niets uit mijn handen.”
“Bij mij hetzelfde. Ideeën genoeg, maar ik kom niet in beweging.”
Herkenbaar?
“Zullen we dan maar gaan zitten om die planning te maken?”
“Ik voel de druk ook, maar op de een of andere manier voelt het niet kloppend. En ik weet niet eens precies waarom.”
Deze en andere signalen kunnen een uitnodiging zijn om te luisteren naar de roep van transitie. Transitie is het proces waarin we worden meegenomen naar een volgende fase van bestaan.
Er zijn grofweg twee soorten redenen waarom een organisatie, team of persoon wordt meegetrokken in een transitie.
De eerste reden is van binnenuit: je groeit uit je oude vorm. De jas is te klein geworden. De schoenen knellen. Ongebruikt potentieel klopt op de deur. Meer van hetzelfde produceren voelt veilig, maar ook saai en leeg. De passie sijpelt weg en juist passie is een van je belangrijkste bronnen van energie.
De tweede reden komt van buitenaf: veranderingen in de wereld, in de markt, technologie, geopolitiek, of de samenleving als geheel.
Wie dan niet luistert naar de roep, loopt het risico de trein van verandering te missen en ineens deel te zijn van het verleden.
Elke organisatie kent een natuurlijke neiging tot continuïteit, voorspelbaarheid en stabiliteit. We doen wat werkt. We herhalen wat succes bracht. De toekomst is planbaar en dat voelt veilig.
Maar tegelijkertijd is er die andere kracht: de evolutionaire kracht. Die wil ons meenemen. Duwt of trekt ons richting een volgende fase. Soms hoorbaar als donder, maar meestal slechts een fluistering.
Onze planbare toekomst en onze wilskracht heeft een totaal andere stem, die veel luider dan de het subtiele geluid van buitenaf of van binnenuit ons bedrijf of onszelf.
Kunnen we de zachte fluistering horen? De subtiele wind voelen waaien. De lichte beweging waarnemen, zoals bladeren die dansen in de herfst?
Kunnen we de roep horen? Staan we open voor die roep?
We weten vaak of voelen vaak intuïtief wat de consequenties zijn van dat luisteren. Dat we ons overgeven aan een avontuur waarvan de uitkomst onzeker is. Dat we “uiteindelijk komt het wel goed” niet langer als leidraad kunnen gebruiken. Niet voor onszelf, niet voor anderen, en niet voor de organisatie als geheel.
Welke signalen van die evolutionaire kracht heb jij de afgelopen vier weken gevoeld, gehoord of misschien genegeerd? Wat hield je wakker toen je wilde slapen? Waar voelde je verveling, of frustratie? Welke ideeën klopten aan, maar heb je nog niet in actie opgezet?
De eerste stap is erkennen dat er een roep is. Vertrouwen op je waarneming. Vertrouwen op je intuïtie. Vertrouwen op je lichaam als resonantie-instrument als het gaat om wat er gaande is. Vertrouwen op je geest met zijn analyses over wat je meet en observeert.
Laat de roep binnenkomen. Breng hem ter sprake in teamgesprekken. Zelfs met het risico dat anderen het nog niet horen en je voor gek verklaren of pessimistisch.
Begin anders te luisteren. Stap even opzij van de geplande weg van wilskracht en structuur.
Wat komt daarna? Maar eerst moeten we ervoor zorgen dat we niet alleen staan in dit avontuur. Dat is het onderwerp van het volgende deel, het volgende hoofdstuk.
Hoe kun jij het instrument worden waardoor organisaties, besluitvormers, eigenaars en management de roep van transitie hoorbaar, zichtbaar en voelbaar kunnen maken? Bekijk onze Engelstalige vierdaagse intensive ‘Leading and Navigating the 6 Phases of Transition’, die plaatsvindt in april 2026.
